فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان: آزمون یک الگوی عِلّی

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در قالب یک الگوی عِلّی بود. بدین منظور، 420 نفر از دانش‌آموزان پسر سال چهارم دوره متوسطه شهرستان ارومیه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و به پرسش‌نامه‌های فرهنگ مدرسه و نیازهای روان‌شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که الگوی آزمون شده از برازش مناسبی برخوردار بوده و 24 درصد از تغییرات عملکرد تحصیلی، 11 درصد نیاز به خودمختاری، پنج درصد نیاز به شایستگی و هفت درصد از واریانس نیاز به ارتباط را تبیین نمود. نیاز به خودمختاری تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان داشت. اثر نیاز به شایستگی بر عملکرد تحصیلی مثبت و معنادار بود. همچنین نیاز به ارتباط نیز اثر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی داشت. اثر فرهنگ مدرسه بر نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط مثبت و معنادار بود. به‌طور کلی یافته‌های پژوهش نشان دادند که هم متغیرهای فردی مانند نیازهای روان‌شناختی اساسی و هم متغیرهای زمینه‌ای مانند فرهنگ مدرسه، نقش مهمی در پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارند.